तुळसी विवाह
महत्व :
विष्णूचा तुळशीशी विवाह लावण्याचा हा उत्सव आहे. कार्तिक शुद्ध एकादशीपासून ते कार्तिक पौर्णिमेपर्यंत तुळशी विवाह करतात. कार्तिक शुक्ल एकादशी ते पौर्णिमा असे पाच दिवस ही दिवाळी असते. कार्तिक शुद्ध एकादशी म्हणजे प्रबोधिनी एकादशी होय. या दिवशी श्रीविष्णू झोपेतून जागे होतात आणि चतुर्मास संपतो.
भगवान विष्णूला तुळस खूप प्रिय आहे, तुळस ही लक्ष्मी चे रूप मानले जाते. तुलसी विवाह केल्यास कन्यादानाचे पुण्य मिळते.
शास्त्रीय कारण:
मानवी जीवनात तुळशीचे खूप महत्व मोठे आहे कारण ती एकाचवेळी अनेक रोगांचे नाश करते.
तुळस मोठ्या प्रमाणात कार्बन डाय ऑक्साइड हा विषारी वायू शोषून, शुद्ध प्राणवायूचा पुरवठा करते. आयुर्वेदातही तुळशीला फार महत्व आहे.
ह्या दिवशी तुळशीच्या कुंडीला रंगरंगोटी करून तसेच सर्व सौभाग्य अलंकार चढवतात.बोर, चिंच, आवळा, सिताफळ त्यात ठेवतात. मांडव म्हणून उसाची खोपटी ठेवतात.
वेगवेगळ्या विभागप्रमाणे तुलसी विवाह साजरा करण्याची पद्धत आहे.
विधी व पूजा:
१.आचमन करून संकल्प केला जातो.
२.षोडशोपचारे गणपती पूजन केले जाते.
३.तुळशीची व कृष्णाची षोडशोपचारे पूजा केली जाते.
४.तुळशीला सर्व सौभाग्य अलंकार अर्पण करतात.
५.त्यानंतर बाळकृष्ण व तुळस यांच्या मध्यभागी अंतरपाट धरून मंगलाष्टके म्हणतात.
६. महानेवेद्य व आरती करून मंत्रपुष्पांजली केली जाते.
तुळशीला आणि बालकृष्णला गोडाचा नैवेद्य व फराळाचा नैवेद्य दाखवला जातो. घरातील सवाष्णी खण नारळ, सूपारीने तुळशीची ओटी भरतात.
ह्या दिवशी दीप उत्सव करून फटाके उडवून मोठया आनंदाने उत्सव साजरा करतात.
विधीयुक्त षोडशोपचारे तुलसी पूजन करण्यासाठी गुरूजी ऑन डिमांड च्या संकेत स्थळाला भेट द्या आणि तुलसी विवाह ची वेळ आजच नोंदवा.
तुलसीमातेची आरती:
जय देवी जय देवी जय माय तुळशी।
निजपत्राहुनि लघुतर त्रिभुवन हे तुळशी ।।धृ।।
ब्रम्हा केवळ मुळी मध्ये तो शौरी।
अग्री शंकर तीथे शाखा परिवारी।।
सेवा करिती भावे सकळहि नरनारी।
दर्शनमात्रे पापें हरती निर्धारी।।१।।
शीतळ छाया भूतळव्यापक तूं कैसी।
मंजिरीची बहु आवड कमळारमणासी।।
तव दलविरहित विष्णू राहे उपवासी।
विशेष महिमा तुझा शुभ कार्तिकमासी।।२।।
अच्युत माधव केशव पीतांबरधारी।
तुझिया पूजनकाळी जो हे उच्चारी।।
त्यासी देसी संतति संपति सुखकारी।
गोसावीसुत विनवी मजला तू तारी।।३।।
